Stress is net als de zee. Soms is het water kalm en helder, andere momenten beuken de golven onstuimig tegen de kust. Net als eb en vloed beweegt stress in natuurlijke cycli – het komt op, piekt en trekt zich weer terug.
Maar wat als de golven blijven aanrollen zonder ooit echt af te nemen? Wanneer stress zich opstapelt zonder ruimte voor herstel, raken we uit balans. De sleutel is niet om stress volledig te vermijden, maar om te leren meebewegen met de golven. Hoe vind je weer balans tussen spanning en ontspanning?
De Natuur geeft Antwoord
In de natuur is stress een kwestie van overleven, stress help om adequaat op gevaar te kunnen reageren en vergroot de overlevingskansen aanzienlijk. Een gazelle die net een aanval van een roofdier heeft overleefd, staat minutenlang te trillen op zijn poten. Dit is een slim mechanisme: want door te trillen verwerkt hij de spanning.
Wij mensen hebben deze natuurlijke ontlading ook, maar we hebben geleerd om het te onderdrukken. We blijven doorrennen, negeren de signalen van ons lichaam en zo kan de stress opstapelen. Daarbij komt onze stress meestal niet van een bron die ons direct in gevaar brengt, maar door een continu appèl dat op ons wordt gedaan. We worden overstelpt met informatie en verwachtingen en zien soms door de bomen het bos niet meer. Wat nu? Hier kan een oester ons inzicht verschaffen.
Overleven of Leven?
Een oester heeft een bijzondere overlevingsstrategie: bij gevaar sluit hij zijn schelp volledig af. Dit beschermt hem tegen roofdieren en uitdroging. Een paar uur afgesloten zijn is geen probleem, het helpt hem om te overleven. Maar als hij te lang dichtblijft, kan hij geen voedingsstoffen meer opnemen en geen afvalstoffen meer afvoeren dan wordt het wel een probleem op den duur.
Dit is ook wat er gebeurt als ons zenuwstelsel te lang in de stressmodus blijft hangen. Wanneer we constant ‘aan’ staan, zet ons lichaam herstelprocessen, spijsvertering en hormonale balans op een lager pitje. Onze energie raakt uitgeput, we slapen slecht en voelen ons gespannen. Net als bij de oester wordt ons systeem steeds minder gevoed – fysiek, mentaal en emotioneel.
Het probleem? We herkennen de signalen vaak niet op tijd. We zijn zo gewend om te presteren en door te gaan, dat we rust als een luxe zijn gaan zien in plaats van een noodzaak.
'Wanneer je stress ervaart, activeer je
een chemische reactie in je lichaam
die je in een overlevingsmodus houdt.
Pas wanneer je leert ontspannen,
krijgt je lichaam de kans om
te genezen en te vernieuwen.'
Dr. Joe Dispenza
De Balans Tussen Yin en Yang
De oplossing ligt in het vinden van de juiste balans tussen Yin en Yang – twee complementaire krachten die samen de natuurlijke stroom van energie bepalen.
Yang staat voor actie, beweging en focus – het vuur dat je in de ochtend uit bed laat springen, de energie die je nodig hebt om te presteren en doelen te bereiken.
Yin is de tegenhanger – de rust, de hersteltijd, de diepe ontspanning waarin je lichaam zichzelf regenereert. Dit is de energie die nodig is om te slapen, te verteren en op te laden.
In onze westerse wereld wordt Yang vaak overbelicht: we moeten dóór, productief zijn, presteren. Maar als Yang overheerst en Yin onvoldoende ruimte krijgt, raakt het systeem uitgeput. Denk aan een auto die continu op topsnelheid rijdt zonder een moment stil te staan om de tank bij te vullen.
Stress is in feite een overmaat aan Yang. De oplossing? Meer Yin toelaten in je leven. Rust is geen luxe, maar een noodzaak.
Eerste Hulp bij Stress: Schud het van je af
Wil je stress niet alleen mentaal verwerken, maar ook fysiek loslaten? Dan is bewegen een belangrijke sleutel. De gazelle trilt na een aanval, en wij mensen kunnen datzelfde effect bereiken door actief spanning af te voeren.
Doe iets fysieks na een stressvolle situatie. Ren de trap op en af, schud je armen en benen los of maak een korte wandeling. Dit helpt om de overtollige energie die je lichaam heeft aangemaakt, af te voeren.
Merk je dat je lichaam trilt na een spannende situatie? Onderdruk het niet. Dit is je zenuwstelsel dat zichzelf reguleert – laat het gebeuren en voel hoe de spanning afneemt.
Denk aan je Yin! Actie (Yang) is belangrijk, maar net zo belangrijk is de tegenhanger: rust en herstel (Yin). Neem pauzes, adem bewust uit en geef je lichaam de kans om te herstellen.
Meer Inzicht in Stress en Balans?
Ons zenuwstelsel is gemaakt om te overleven, maar wij willen méér dan dat: we willen leven. In mijn boek ‘Oosterse Wijsheid in een Westers Leven’ leer je hoe je lichaam, geest en emoties samenwerken en hoe je die kennis gebruikt om stress niet alleen te verminderen, maar écht te transformeren. Geen snelle trucjes, maar inzichten die je helpen jouw natuurlijke balans terug te vinden.
